Jedną z najgroźniejszych chorób cywilizacyjnych XXI wieku jest cukrzyca. Ta choroba przewlekła w ostatnich latach diagnozowana jest coraz częściej – także wśród dzieci i młodzieży. Jak w przypadku każdej choroby cywilizacyjnej, przyczyna rozwoju cukrzycy leży w niewłaściwym stylu życia. Jeszcze 30 lat temu na cukrzycę chorowało 30 milionów ludzi, zaś prognozy na 2030 rok mówią o pół miliarda chorych! Biorąc pod uwagę, jak poważne są powikłania cukrzycy – stoimy w obliczu prawdziwej epidemii chorób przewlekłych, takich jak miażdżyca, zawał serca, udar mózgu, niewydolność nerek, nadciśnienie czy otyłość.
Dlaczego tak często chorujemy na cukrzycę?
Na całym świecie co 10 sekund diagnozowany jest kolejny przypadek cukrzycy, a co 6 sekund dochodzi do zgonu spowodowanego powikłaniami cukrzycy. Te dane mogą przerażać – zwłaszcza, gdy uświadomimy sobie, że w ogromnej mierze sami jesteśmy za to odpowiedzialni. Większości przypadków cukrzycy można byłoby zapobiec. Aby jednak wzrastała świadomość profilaktyki cukrzycy, należy określić czynniki ryzyka rozwoju tej choroby.
Cukrzyca to choroba metaboliczna, której istotą jest wysoki poziom glukozy we krwi. Pociąga to za sobą szereg niekorzystnych zmian, u podłoża których leży glikacja. Dochodzi do uszkodzenia struktur tkankowych i stopniowego niszczenia narządów wewnętrznych i naczyń krwionośnych. Cukrzyca jest chorobą dietozależną, zatem jej podstawową przyczyną jest niewłaściwy model odżywiania. Współczesna dieta opiera się na węglowodanach – spożywamy je praktycznie w każdym posiłku. Za każdym razem prowadzi to do wzrostu poziomu glukozy we krwi, a w celu normalizacji tego poziomu trzustka syntetyzuje insulinę. Hormon te obniża poziom glukozy – aż do następnego posiłku. Jeśli jednak takie zmiany metaboliczno – hormonalne zachodzą wiele razy w ciągu dnia – komórki stają się mniej wrażliwe na działanie insuliny. Rozwija się insulinooporność, której towarzyszy coraz wyższy poziom glukozy we krwi, a także wyczerpywanie się funkcji trzustki. Od momentu pojawienia się insulinooporności do rozwoju cukrzycy może minąć nawet 10 lat – i w tym czasie mamy możliwość zmiany trybu życia na zdrowszy.
Poza dietą obfitującą w węglowodany, częstą przyczyną rozwoju cukrzycy jest nadwaga lub otyłość. Nadmierna kumulacja tkanki tłuszczowej sprzyja rozwojowi insulinooporności, podobnie jak brak regularnej aktywności fizycznej.
Zapobiegaj cukrzycy – wystarczy kilka zmian w trybie życia
Profilaktyka cukrzycy sprowadza się przede wszystkim do zmiany diety, normalizacji masy ciała oraz regularnej aktywności fizycznej. Odpowiedni model żywienia ma znaczenie także w terapii cukrzycy – dieta cukrzycowa uzupełnia farmakoterapię cukrzycy lekami i insuliną. Podstawowym założeniem diety powinno być ograniczenie spożycia węglowodanów, a także dostarczenie odpowiedniej ilości kalorii. Taki model żywienia umożliwia utrzymanie prawidłowego poziomu glukozy we krwi, ponadto zapobiega rozwojowi nadwagi. Bardzo ważna jest także codzienna aktywność fizyczna – sport ułatwia zużywanie glukozy przez mięśnie jako źródło energii, co zmniejsza ryzyko hiperglikemii.
Nie wolno zapobiegać o profilaktycznych badaniach – wystarczy raz w roku wykonać proste badanie krwi, które kosztuje kilka złotych. Mowa o oznaczaniu poziomu glukozy na czczo – wynik podwyższony zasugeruje lekarzowi, że konieczna jest dalsza diagnostyka. Im szybciej cukrzyca zostanie rozpoznana, tym mniejsze jest ryzyko rozwoju groźnych powikłań.
