Na świecie żyją obecnie ponad 2 miliardy ludzi z przeróżnymi wadami refrakcji, popularnie nazywanymi wadami wzroku. Są to defekty układu optycznego, które sprawiają, że postrzegany obraz nie powstaje – tak, jak powinien – na siatkówce oka, lecz poza jej obszarem. Mózg nie jest w stanie prawidłowo przetworzyć tak odbieranych bodźców, co jest przyczyną niewyraźnego widzenia. Rozwiązaniem problemu jest korekcja wad wzroku – np. z pomocą okularów lub soczewek kontaktowych. W wielu przypadkach ich noszenie okazuje się jednak zbyt uciążliwe, a nawet niewskazane. Na szczęście istnieją alternatywne metody leczenia. Jedną z najnowocześniejszych jest wszczepienie soczewki fakijnej.
Czym są i jak działają soczewki fakijne?
Soczewki fakijne (od greckiego słowa fakós oznaczającego soczewkę), nazywane również soczewkami wewnątrzgałkowymi, to sztuczne soczewki wszczepiane do wnętrza oka. Wykonuje się je z kolameru – elastycznego, biokompatybilnego polimeru z dodatkiem kolagenu, dzięki czemu obecność soczewek w oku jest całkowicie niewyczuwalna dla użytkownika. Co więcej, tego typu soczewki mają wysoką przezierność i właściwości antyrefleksyjne, a także chronią wzrok przed działaniem promieniowania UV.
Soczewki fakijne dzielą się na przednio- i tylnokomorowe. Te pierwsze wszczepiane są przed tęczówkę, a drugie pomiędzy tęczówkę a naturalną soczewkę oka. Umieszczona w oku soczewka fakijna współpracuje z naturalną soczewką, co sprawia, że przywrócony zostaje prawidłowy mechanizm refrakcji. Podobnie jak wszystkie rodzaje soczewek korekcyjnych, soczewki fakijne wykonuje się indywidualnie dla każdego pacjenta. Ich parametry dostosowuje się do wady refrakcji, budowy anatomicznej oka, a nawet trybu życia danej osoby.
Dla kogo przeznaczone są soczewki fakijne?
Wszczepienie soczewki fakijnej to rozwiązanie adresowane przede wszystkim do tych pacjentów, którzy z jakichś przyczyn nie mogą nosić okularów ani soczewek kontaktowych, a laserowa korekcja wzroku jest w ich przypadku przeciwwskazana – np. ze względu na dużą krótkowzroczność lub zbyt cienką rogówkę. Zabieg jest mało inwazyjny, więc z powodzeniem skorzystać mogą z niego także inne osoby, które preferują taką metodę korekcji wzroku. Dzięki zastosowaniu soczewek fakijnych możliwa jest:
-
korekcja dalekowzroczności w zakresie od +0,5 D do +10,0 D,
-
korekcja krótkowzroczności od -0,5 D do -20 D,
-
korekcja astygmatyzmu od 0,5 Dcyl do 6 Dcyl.
Zabieg można wykonać najwcześniej po 21. roku życia (wtedy, gdy nastąpi stabilizacja wady wzroku), ale zwykle nie później niż w wieku 50–60 lat. Implantacja soczewek fakijnych u starszych osób może okazać się niemożliwa ze względu na rozwijającą się w tym okresie życia fizjologiczną prezbiopię. W takich przypadkach wskazania do zabiegu zawsze rozpatruje się indywidualnie.
Choć opisywana metoda leczenia jest bezpieczna, istnieją przeciwwskazania do korekcji wad wzroku soczewkami fakijnymi. Należą do nich:
-
nieustabilizowana wada refrakcji,
-
nieodpowiednie warunki anatomiczne oka (np. zbyt mała głębokość komory przedniej),
-
choroby oczu – np. jaskra czy zaćma,
-
niektóre choroby ogólnoustrojowe (np. autoimmunologiczne, infekcyjne, nowotworowe),
-
stan osłabionej odporności organizmu,
-
wszczepiony rozrusznik serca.
Na czym polega zabieg wszczepienia soczewki fakijnej?
Zabieg implantacji soczewki fakijnej poprzedza się szczegółowymi badaniami, do których należą m.in. badanie dna oka, ciśnienia śródgałkowego oraz wady refrakcji. Służą one przede wszystkim obliczeniu parametrów soczewki odpowiedniej do indywidualnych potrzeb pacjenta. Badania mają też na celu wykluczenie ewentualnych chorób oczu, które mogłyby być przeciwwskazaniem do zabiegu.
Wszczepienie soczewki fakijnej to zabieg przeprowadzany ambulatoryjnie, w znieczuleniu miejscowym. Wymaga wykonania niewielkiego (około 2 mm) nacięcia w rogówce, przez które – z pomocą specjalnego aplikatora – wprowadzana jest zwinięta soczewka. Umieszczona w oku rozwija się samoistnie, a lekarz ustawia ją w odpowiednim miejscu. Zabieg trwa około 15 minut. Może zostać przeprowadzony dla każdego oka oddzielnie (w odstępie paru tygodni) lub jednocześnie dla obu oczu.
Po zabiegu pacjent od razu może wrócić do domu. Przez dobę, po której niezbędna jest wizyta kontrolna, nosi opatrunek utrudniający widzenie – musi zrezygnować z takich czynności, jak prowadzenie samochodu czy korzystanie z komputera. W pierwszych dniach po zabiegu należy unikać dużego wysiłku. Po tygodniu można wrócić do zwykłego trybu życia (z niewielkimi wyjątkami, do których należy np. korzystanie z pływalni). W ciągu 7 dni pacjent zyskuje także docelową ostrość widzenia, a pierwsze efekty widoczne są natychmiast po zabiegu.
Zalety korekcji wzroku soczewkami fakijnymi
Korekcja wzroku soczewkami fakijnymi to rozwiązanie bardzo komfortowe, a przy tym bezpieczne. Nie wiąże się z naruszeniem naturalnej soczewki pacjenta. Co więcej, zabieg implantacji soczewek jest w pełni odwracalny – istnieje możliwość ich usunięcia bez niekorzystnych konsekwencji dla narządu wzroku. Inne mocne strony tej metody leczenia wad refrakcji to:
-
krótki okres rekonwalescencji,
-
brak ryzyka takich powikłań, jak zespół suchego oka,
-
trwałość soczewek obliczana nawet na 50 lat.
